اخلاق زیست محیطی در قرآن کریم/ از وقتی آواز نهنگها را شنیده ام عاشق تر شده ام

     

به نام خدای عزیزم
   قرنها پیش از آنکه دانشمندان شرق و غرب عالم به فکر فرو روند و از حقوق جانداران دفاع کنند و یا در قالب یک رشته دانشگاهی، اخلاق زیست محیطی را به عنوان یک علم مدون مطرح کنند، خدای شرق و غرب در ذکر حکیمش، قرآن،  ما را به جهان اطراف خود متوجه کرده و برای همه جنبندگان زمین حقوقی قائل شده است. شاید امثال ابوسفیان و ابوجهل و ابولهب بسیار متعجب شده اند وقتی شنیدند که قرآن می گوید:
«وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ یَطیرُ بِجَناحَیْهِ إِلاَّ أُمَمٌ أَمْثالُکُمْ ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْ‏ءٍ ثُمَّ إِلى‏ رَبِّهِمْ یُحْشَرُونَ » الأنعام : 38
«هیچ جنبنده‏اى در زمین، و هیچ پرنده‏اى که با دو بال خود پرواز مى‏کند، نیست مگر اینکه امتهایى همانند شما هستند. ما هیچ چیز را در این کتاب، فرو گذار نکردیم سپس همگى به سوى پروردگارشان محشور مى‏گردند.»
شاید با خود می گفتند محمّد چه می گوید؟ ما برخی از انسان ها را نیز می خریم، استثمار می کنیم و هر وقت دیگر نیازی به آنها نداشتیم می فروشیم. امّا قرآن نه تنها جنبندگان بلکه موجوداتی که در نظر ما بی جانند نیز دارای شعور خاصی می داند. شعوری که خدا را می شناسد، او را تسبیح می گوید و برایش نماز می گزارد:
 «أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الطَّیْرُ صَافَّاتٍ کُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلاتَهُ وَ تَسْبیحَهُ وَ اللَّهُ عَلیمٌ بِما یَفْعَلُونَ » النور : 41
«آیا ندیدى تمام آنان که در آسمانها و زمینند براى خدا تسبیح مى‏کنند، و همچنین پرندگان به هنگامى که بر فراز آسمان بال گسترده‏اند؟! هر یک از آنها نماز و تسبیح خود را مى‏داند و خداوند به آنچه انجام می دهند داناست.»
شاید عده ای گمان می کردند که تسبیح و نماز، زبان حال موجودات عالم است. اما قرآن به صراحت از تسبیح موجودات به زبان قال سخن گفته و می آورد:
«تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فیهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَیْ‏ءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبیحَهُمْ إِنَّهُ کانَ حَلیماً غَفُوراً » الإسراء : 44
«آسمانهاى هفتگانه و زمین و کسانى که در آنها هستند، همه تسبیح او مى‏گویند و هر موجودى، تسبیح و حمد او مى‏گوید ولى شما تسبیح آنها را نمى‏فهمید او بردبار و آمرزنده است. »
  قرآن از کوهها و پرندگانی مثال می زند که همراه داود نبی ذکر می گویند:
«إِنَّا سَخَّرْنَا الجِبَالَ مَعَهُ یُسَبِّحْنَ بِالْعَشىِ وَ الْاشْرَاقِ/ وَ الطَّیرَ مَحشُورَةً  کُلٌ لَّهُ أَوَّاب‏» ص: 19-18
«ما کوه‏ها را مسخّر او ساختیم که هر شامگاه و صبحگاه با او تسبیح مى‏گفتند!
پرندگان را نیز دسته جمعى مسخّر او کردیم (تا همراه او تسبیح خدا گویند) و همه اینها بازگشت‏کننده به سوى او بودند! »
عجیب است پس چگونه ما بدون توجه به این همه موجود با شعور هر گونه می خواهیم با آن ها رفتار می کنیم؟! گویی راه گم کرده ایم. نکند آنها می دانند که ما چه می کنیم و خوب و بد ما را هم می فهمند. نکند هدهدها و مورچه های زمان سلیمان نبی با هدهدها و مورچه های زمان ما فرقی ندارند؟! قرآن کریم از زبان هدهدی که به ملکه سبا و مردمش اعتراض کرد، می آورد:
«أَلَّا یَسْجُدُواْ لِلَّهِ الَّذِى یُخرِجُ الْخَبْ‏ءَ فىِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ یَعْلَمُ مَا تُخفُونَ وَ مَا تُعْلِنُونَ/ اللَّهُ لَا إِلَاهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ» النمل: 26-25
چرا براى خداوندى سجده نمى‏کنند که آنچه را در آسمانها و زمین پنهان است خارج (و آشکار) مى‏سازد، و آنچه را پنهان مى‏دارید یا آشکار مى‏کنید مى‏داند؟!
خداوندى که معبودى جز او نیست، و پروردگار عرش عظیم است!
یا آنجا که مورچه گفت:
«قالَتْ نَمْلَةٌ یا أَیُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَساکِنَکُمْ لا یَحْطِمَنَّکُمْ سُلَیْمانُ وَ جُنُودُهُ وَ هُمْ لا یَشْعُرُونَ » النمل : 18
«مورچه‏اى گفت: «به لانه‏هاى خود بروید تا سلیمان و لشکرش شما را پایمال نکنند در حالى که نمى‏فهمند!»
نمی دانم تا به حال آواز نهنگها را شنیده اید؟! خیلی حس غریبی دارد. من از وقتی آواز نهنگ را شنیده ام عاشق تر شده ام.
   ما در قبال جانداران نیز مسئولیم که جان آنها را نیز حفظ کنیم، امّت آنها را به هم نزنیم. مبادا کوچکی موجودی همچون مورچه سبب شود حق حیات آنها را به رسمیت نشناسیم!
در اینجا برایتان کلیپی از نهنگ را گذاشته ام شاید شما هم عاشق شوید! کلیپ را از سایت شبکه خبری العالم دانلود کرده ام.

 

دریافت
مدت زمان: 1 دقیقه 29 ثانیه