انواع قلب
به نام خدا
حدیث زیر را در تفسیر المیزان علامه طباطبایی(ره) ذیل آیه 22 سوره ملک دیدم. اصل حدیث در کتاب شریف کافی (ج2، ص423) آمده است و می دونید که کافی کلینی از کتب معتبر شیعه است. حدیث از ابوجعفر یعنی امام باقر(علیه السلام) است. حدیث با ترجمه به شرح زیر است:
«إِنَّ الْقُلُوبَ أَرْبَعَةٌ؛ قَلْبٌ فِیهِ نِفَاقٌ وَ إِیمَانٌ، وَ قَلْبٌ مَنْکُوسٌ، وَ قَلْبٌ مَطْبُوعٌ، وَ قَلْبٌ أَزْهَرُ أَجْرَدُ. فَقُلْتُ: مَا الْأَزْهَرُ؟ قَالَ: فِیهِ کَهَیْئَةِ السِّرَاجِ، فَأَمَّا الْمَطْبُوعُ فَقَلْبُ الْمُنَافِقِ، وَ أَمَّا الْأَزْهَرُ فَقَلْبُ الْمُؤْمِنِ؛ إِنْ أَعْطَاهُ شَکَرَ، وَ إِنِ ابْتَلَاهُ صَبَرَ، وَ أَمَّا الْمَنْکُوسُ فَقَلْبُ الْمُشْرِکِ. ثُمَّ قَرَأَ هَذِهِ الْآیَةَ " أَ فَمَنْ یَمْشِی مُکِبًّا عَلى وَجْهِهِ أَهْدى أَمَّنْ یَمْشِی سَوِیًّا عَلى صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ". فَأَمَّا الْقَلْبُ الَّذِی فِیهِ إِیمَانٌ وَ نِفَاقٌ، فَهُمْ قَوْمٌ کَانُوا بِالطَّائِفِ فَإِنْ أَدْرَکَ أَحَدَهُمْ أَجَلُهُ عَلَى نِفَاقِهِ هَلَکَ وَ إِنْ أَدْرَکَهُ عَلَى إِیمَانِهِ نَجَا »
قلب چهار قسم است: 1- قلبى است که در آن هم نفاق است و هم ایمان، 2- و قلبى است به کلى زیر و رو شده، 3- و قلبى است مهر و موم شده، 4- و قلبى است أزهر، پرسیدم قلب أزهر کدام است؟ فرمود: قلبى است که در آن نورى چون چراغ هست.
و اما قلب مهر و موم شده، قلب منافق است. و قلب أزهر، قلب مؤمن است؛ اگر خدا به او نعمتى دهد شکر مىگزارد، و اگر مبتلایش کند صبر مىکند. و اما قلب منکوس قلب مشرک است، آن گاه این آیه را در معناى قلب زیر و رو شده تلاوت کرد:" أَ فَمَنْ یَمْشِی مُکِبًّا عَلى وَجْهِهِ أَهْدى أَمَّنْ یَمْشِی سَوِیًّا عَلى صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ"، و اما قلبى که هم نفاق در آن هست و هم ایمان قلب مردمى است که در طائف بودند، اگر أجل یکى از آنها در حال نفاق مىرسید، هلاک شده بود، و اگر در حال ایمان مىمرد نجات مىیافت.
آنگاه علامه می فرماید منظور از "قوم کانوا بالطائف" شهر طائف نیست بلکه قلبی است که شیطان طوافش می کند.(المیزان، ج19، ص: 605)
از این حدیث پیداست که غیر از مومن و مشرک و منافق دسته ای دیگر هم هستند بین مومن و منافق!
خدا روز قیامت به قلبامون نگاه میکنه. حالا قلب شما جزء کدوم دسته است؟